“No‑code tez va arzon” — to‘g‘ri. Lekin hammasi loyihaning ko‘lami, platforma va muntazam xarajatlarga bog‘liq. Agar CRM, onlayn do‘kon yoki avtomatlashtirish rejalaringiz bo‘lsa, mana sizga aniq raqamlar va qachon no‑code ma’qul bo‘lishi.

1. Nima qurmoqchisiz: MVP, MSP, Prototip yoki To‘liq ilova?

• MVP (Minimal Ishchi Mahsulot): Fikrni test qilish uchun asosiy funksiyalar. No‑code odatda 30–70% tejaladi — chunki “tayyor bloklarni” yig‘asiz, to‘liq dev jamoa yollamaysiz.

• MSP (Minimal Sotiladigan Mahsulot): To‘lov, autentifikatsiya va daromadga tayyor bo‘lgan funksiyalar. No‑code 40–80% tejaydi, lekin oylik rejalarda va plaginlarda xarajat oshadi.

• Prototip: Bosiladigan dizayn/UX namunasi. No‑code prototip 50–90% arzonroq; investor yoki hamkorni ishontirishga juda yaxshi.

• To‘liq ko‘lam: Boshdan-oxirgacha mahsulot, keng funksiyalar va masshtab. No‑code baribir 30–70% qurilish xarajatini qisqartiradi, ammo workload/hosting va performance sozlamalariga budjet ajrating.

2. No‑code’da xarajatlar qayerda yashirin?

• Platforma obunasi: Bubble, Glide, Webflow oylik to‘lov; foydalanish/foydalanuvchi soniga qarab oshadi.

• Hosting/workload: Trafik oshsa — rejani yangilaysiz.

• Plaginlar va uchinchi tomon servislar: To‘lov, email, analitika — alohida obuna bo‘lishi mumkin.

• Masshtab: Ko‘p foydalanuvchi = yuqori reja. Arxitektura muhim.

• Texnik xizmat: No‑code’da yangilash oson, lekin kichik tuzatish va funksiyalar uchun vaqt/budjet zarur.

3. Qaysi platforma qaysi ehtiyojga mos?

• Sayt va kontent: Webflow (dizayn, CMS) — sayt/landinglar uchun juda qulay.

• Web ilova va ichki vositalar: Bubble (to‘liq stack: UI + ma’lumotlar + jarayon) — CRM, marketplace, dashboardlar uchun mos.

• Mobil ilova: FlutterFlow — Flutter asosida, nativega yaqin tajriba.

• Yengil biznes ilovalar: Glide, AppSheet — tez ishga tushirish uchun.

4. No‑code vs An’anaviy kod: Qaysi holatda yutadi?

• No‑code tanlang, agar: Sizga tezlik kerak, budjet cheklangan, standart funksiyalar (auth, formalar, ro‘yxatlar, workflow) yetarli va siz iteratsiyani qadrlaysiz.

• An’anaviy kod tanlang, agar: Juda chuqur moslashtirish, qattiq performance talablar, murakkab integratsiyalar yoki juda katta masshtab rejalangan.

5. O‘zbekiston bizneslari (o‘rtacha texnik savodli) nimalarni kutishi mumkin?

• Bubble/Glide’da MVP: 2–4 hafta; platforma + bir necha plagin; CRM, kichik marketplace yoki ichki avtomatlashtirish uchun yetarli.

• Webflow’da sayt + oddiy funnel: Bir necha kun/hafta; sayt reja + domen; formalar va avtomatlashtirish qo‘shiladi.

• Gibrid yondashuv: 80% no‑code (UI, workflow), kerak joylarda kichik custom code. Masalan, mahalliy to‘lov gateway yoki maxsus biznes mantiq.

Qisqa misol:

• Sizga oddiy CRM kerak: lid formasi, bosqichlar, email avtomatlashtirish, rollarga asoslangan kirish.

• Bubble’da quriladi, email integratsiya qo‘shiladi, hisobot sahifasi yaratiladi.

• Muddat: 2–4 hafta. Narx: platforma ($29–$119+/oy) + email servisi ($10–$50/oy). Lidlar ko‘payganda workload rejasini oshirasiz.

6. Kutilmagan xarajatlarning oldini olish:

• Ko‘lamni erta aniqlang (MVP vs MSP). “Yaxshi bo‘lsa qolsin” funksiyalarini cheklang.

• Foydalanishni kuzating (workload/bandwidth). Kerak bo‘lsa keyin yangilang.

• Pullik plagin o‘rniga iloji boricha native integratsiyalarni tanlang.

• Texnik xizmat rejasini qiling: oyiga kichik tuzatishlar va analitika uchun vaqt ajrating.

Tez-tez beriladigan savollar:

• “No‑code arzonmi?”

  MVP va o‘rta ko‘lamli ilovalar uchun — ha, ko‘pincha 30–70% kam. Uzoq muddat — obuna va masshtabga bog‘liq.

• “Masshtablansa ishlaydimi?”

  To‘g‘ri dizayn bilan — ha. Juda katta real-time yoki hisob-kitob og‘ir ilovalar uchun custom kod kerak bo‘lishi mumkin.

• “Dasturchi kerakmi?” Platformalarni biladigan quruvchi yordam beradi; performance zarur joylarda kichik custom kod foydali.