Gap shunda: kuchli custom do‘kon zo‘r, lekin ko‘pchilik o‘rta texnik saviyali bizneslar uchun birinchi qadam sifatida u eng to‘g‘ri yo‘l bo‘lmasligi mumkin.

Avval savol beramiz: rostdan ham kerakmi?

• Savol: Sizda marketing byudjeti va mijoz topish rejasi bormi?

  Javob: Bo‘masa, ideal sayt ham yordam bermaydi. Muammo — trafik va CAC (bitta mijozni olib kelish narxi).

• Savol: Bir necha oy davomida mahsulot jamoasini moliyalashtira olasizmi

  Javob: Sifatli do‘kon — dizayn, dasturchilar, analitika, integratsiyalar (ombor, CRM, to‘lov, yetkazib berish), test va texnik xizmat. Xarajatlar — savdo boshlanmasidan oldin ham yig‘ilib ketadi.

“Xarajatlar” tuzog‘i

Custom do‘kon = noyob dizayn + murakkab integratsiyalar + avtomatlashtirish:

• Yuqori boshlang‘ich pul.

• Doimiy oylik xarajatlar (qo‘llab-quvvatlash, xosting, funksiyalar, tahlil).

• Ichki tartib: katalogni to‘g‘rilash, qoldiqni nazorat, logistika, mijozlarga xizmat.

Hatto “tez” deb o‘ylagan loyiha ham haftalar-oylar oladi. Pul hisoblagich to‘xtamaydi.

“Trafik” tuzog‘i

Mijoz topish yildan yilga qimmatlashmoqda. Kerak bo‘ladi:

• Brend strategiyasi (nega sizni tanlashsin).

• Funnel, kontent, retargeting, email/SMS, aksiya.

• Kanal testlari va scale uchun byudjet.

  Bir-ikki savdo — muammo emas; arzon va takrorlanadigan o‘sish — muammo.

Kimga to‘liq custom shart?

• B2B murakkab narx/ombor oqimlari bilan — do‘kon ichki kuchli ish quroliga aylanadi.

• Brend yo‘lida uzoq o‘ylaydiganlar — identiteti va kontenti bor, trafikni ko‘paytirishni biladi.

• Ko‘p hududli retail — do‘kon butun tizimning bir bo‘lagi (filiallar + markaziy ombor + yetkazib berish).

Aql bilan boshlash

• Avval marketplace-larda soting, kartochkalarni tartibga keltiring.

• Oddiy do‘konni no‑code builderda oching; CRM va to‘lovni ulang; keragigina qo‘shing.

• O‘sish va ROI ko‘rinsa, keyin shablonli/modulli platformaga o‘ting, so‘nggina haqiqatan kerak bo‘lgan joylarga custom qo‘shing.

Maslahat: mahalliy jamoalar ko‘pincha no‑code bilan tezlikka chiqadi, ozgina custom kod bilan esa tezlik va barqarorlikni mustahkamlaydi. Bu “yo bo‘ladi, yo bo‘lmaydi” emas.

Qachon custom qilishga “ha” deymiz?

• Unit economics ishlayapti (CAC, LTV, marja joyida).

• Platforma chegaralari bezovta qilyapti (ish jarayoni, tezlik, o‘ziga xos UX).

• Marketing va productni doimiy yuritishga tayyorsiz.

Mini misol

• 1–2‑oy: Marketplace + oddiy do‘kon + CRM; kichik reklama testlari; katalog va yetkazib berishni tartibga keltiring.

• 3–4‑oy: Avtomatlashtirish (tark etilgan savatcha, omborga qaytganda xabar), sahifalarni tezlatish, landinglarni yaxshilash.

• 5‑oy+: CAC/LTV sog‘lom bo‘lsa va ish jarayoni barqaror bo‘lsa, rostdan kerak bo‘lgan custom funksiyalarni rejalang (tezlik, noyob checkout, ERP integratsiyalar).

P.S. “Sayt qurdik — mijozlar o‘zlari keldi” degan afsona bor. Haqiqat: mijoz keladi, lekin arzon va barqaror kelishi uchun strategiya va pul kerak.