Qisqa kirish: Marketpleyslar tez o‘smoqda va butun e‑commerceni tortib ketyapti. Lekin internet-do‘konlar “o‘lib” ketayapti degani emas. Raqobatda g‘oliblar — ixtisoslashgan brendlar va do‘konlar: ishonch, logistika, va avtomatlashtirilgan savdo jarayonlari bilan.

Savol: O‘sish qanchalik tez? Bu O‘zbekistonga qanday ta’sir qiladi?

• Rossiyada yirik marketpleyslar e‑commerce savdolarining yarmidan ko‘pini egalladi — kuchli brendlar, ulkan assortiment, logistika va zich yig‘ib olish punktlari tufayli.

• O‘zbekistonda e‑commerce 2022 yilda ~$311M bo‘ldi; 2027 yilga kelib yiliga 41–47% o‘sish bilan ~$1.8–2.2 mlrd bo‘lishi kutilmoqda. Ya’ni onlayn xaridorlar ko‘payadi, kanallar ko‘payadi, raqobat kuchayadi.

Savol: Marketpleyslar internet-do‘konlarni butunlay almashtiradimi?

Qisqa javob: Yo‘q. Rivojlanish ko‘p kanallidir. Odamlar bitta kanalni tashlab ketmaydi — ko‘proq kanallardan birga foydalanadi:

• Marketpleys — qulaylik va keng assortiment.

• Brend/ixtisoslashgan do‘kon — chuqur bilim, ishonch, servis.

• Ijtimoiy tarmoqlar, messenjerlar, C2C — kashfiyot va tez xarid.

Kim qiynaladi: brendsiz, servis farqisiz “umumiy” do‘konlar — faqat katalogni ko‘chirganlar.

Kim yutadi: tor nichaga chuqur kirganlar — aniq qiymat, tez yetkazish, real‑time qoldiq, avtomatlashtirish.

Savol: Nega marketpleyslar e’tibor yutyapti?

• Brend odatlari: yiriklar reklama/logistikaga juda katta sarmoya qildi.

• Assortiment: deyarli barcha nichalarga sellerlar kirayapti.

• Offline pasayishi: narx/assortiment noaniqligi va vaqt tanqisligi — xaridor “aniqlik+tezlik”ni tanlaydi.

• Zich PVP (pickup punktlari): “uydan ikki qadamda olib ketish” — “shahar bo‘ylab izlash”dan afzal.

Savol: O‘zbekistonda internet-do‘konlar qanday o‘sishi mumkin?

• Ixtisoslash: ma’lum nichani egallang — uy jihozlari, baliq ovlash/sport, kiyim sub‑nichalari, sanoat ehtiyot qismlari va h.k.

• Ko‘p kanal: marketpleys + o‘z do‘kon + ijtimoiy/messenjer + SEO + reklama.

• Avtomatlashtirish: CRM + katalog sinxron + buyurtma yo‘naltirish + segmentli remarketing + analitika. Qo‘lda yurgan jarayonlar o‘smaydi.

• Servisda yuting: va’da qilingan yetkazib berish vaqti, real-time qoldiq, tezkor Telegram/telefon yordam, oson qaytarish.

• Kontent va til: Uzbek‑first matnlar, foydali qo‘llanmalar, qisqa video; madaniy kontekst — ishonch demak.

Misollar:

• Mebel brendi: marketpleysda “flagman” tovarlar bilan reach; to‘liq katalog va to‘plamlar o‘z do‘konda; leadlar CRMga; Telegram segmentlari orqali remarketing; natijalarni skvoznoy analitika bilan o‘lchang.

• Baliq ovlash do‘koni: o‘z saytda premium to‘plamlar va Uzbekcha qo‘llanmalar/o’lchamlar; marketpleysda kirish darajadagi jihozlar; haftalik kontent + tez PVP; CRM‑da sodiqlik segmentlari.

Savol: Raqobat uchun “ko‘p kod” shartmi?

Shart emas. No‑code + kerak joyda ozgina custom kod yetarli:

• Platformada no‑code qurib, zarur joyda performans uchun modul qo‘shing (checkout, qidiruv, caching).

• To‘lov, yetkazish, sklad, CRM integratsiya qiling — velosiped o‘ylab topmang.

• Custom kodni haqiqiy ta’sir bor joyga yozing: tezlik, analitika, avtomatlashtirish.

Xulosa

Marketpleyslar kengayadi; “umumiy” do‘konlar sekinlashadi. Lekin ixtisoslashgan do‘konlar — ustiga aqlli avtomatlashtirish — o‘sadi. Kelajak — gibrid: reach uchun marketpleys, brend/data/marj uchun o‘z do‘kon.